فاصله در موسیقی چیست ؟
درود دوستان با جلسه چهارم از تئوری موسیقی درخدمتتون هستیم. برای اینکه شما فواصل در بهتر درک کنید باید نت خوانی در موسیقی رو مسلط باشید و به نوعی پیش نیاز این جلسه می باشد.
فاصله موسیقایی
نسبت فرکانسی دو نت را فاصله موسیقایی می نامیم. همچنین، فاصله دو نت پی در پی را فاصله ی متصل و غیر از آن را فاصله ی منفصل می نامیم.
منفصل متصل
بین نت های موسیقی، فاصله ای از پیش تایین شده است و همیشه این فواصل ثابت می مانند:
نشانه های تغییر دهنده
دیز (#) (Sharp)
هرگاه این علامت (#) قبل از نتی قرار بگیرد، نت مورد نظر را نیم پرده زیر می کند (یا اصطلاحا، بالا می برد).
بمل (Flat) (b)
هرگاه این علامت (b) قبل از نتی قرار بگیرد، نت مورد نظر را نیم پرده بم می کند (یا اصطلاحا پایین می آورد).
بکار (Natural)
هرگاه این علامت قبل از نتی قرار بگیرد، اثر نشانه های پیشین (دیز و بمل) را خنثی می کند.
نت های آنارمونیک (آنهارمونیک یا مترادف)
دو نتی که هم اسم نیستند ولی همصدا هستند را آنارمونیک می گویند.
Do # –> Re b
Si –> Do b
# Mi b –> Re
انواع نیم پرده در موسیقی
نیم پرده دیاتونیک
هر گاه بین دو نت غیر هم نام (مانند “دو” و “ر”) نیم پرده فاصله باشد، نیم پرده ی دیاتونیک خواهیم داشت
نیم پرده کروماتیک
هرگاه بین دو نت هم نام (مثل “دو” و “دو#”) نیم پرده فاصله باشد، نیم پرده ی کروماتیک خواهیم داشت.
انواع فاصله در موسیقی
| یکم درست | همصدا (Unison) |
| دوم بزرگ | یک پرده |
| سوم بزرگ | دو پرده |
| چهارم درست | 2.5 پرده |
| پنچم درست | 3.5 پرده |
| ششم بزرگ | 4.5 پرده |
| هفتم بزرگ | 5.5 پرده |
| هشتم درست | 6 پرده (octave) |
فاصله درست
در بین فواصل، 3 مورد وجود دارد که با واژه ی درست نمایش داده می شوند که شامل فاصله 4ام، 5ام و 8ام است.
فاصله ی کوچک
هرگاه از فواصل بزرگ نیم پرده کم کنیم، فاصله ی کوچک به دست می آید.
سوم کوچک 1.5 پرده <– سوم بزرگ 2 پرده
فاصله ی کاسته
هرگاه از فواصل درست و کوچک نیم پرده کم کنیم، فاصله ی کاسته به دست می آید.
چهارم کاسته 2 پرده <– چهارم درست 2.5 پرده
فاصله ی کاسته تر
هرگاه از فواصل کاسته نیم پرده کم کنیم، فاصله کاسته تر به دست می آید.
فاصله ی افزوده
هرگاه به فواصل بزرگ و درست نیم پرده اضافه کنیم، فاصله افزوده به دست می آید.
فاصله ی افزوده تر
هرگاه به فواصل افزوده نیم پرده اضافه کنیم، فاصله افزوده تر به دست می آید.
افزوده تر > افزوده > درست > کاسته > کاسته تر
افزوده تر > افزوده > بزرگ > کوچک > کاسته > کاسته تر
روش محاسبه فواصل در موسیقی
برای محاسبه فاصله داده شده، ابتدا اولین و آخرین نت را به همراه نت های بین شان می نویسیم:
دو ر می فا سل
تعداد نت های نوشته شده ، اندازه ی فاصله داده شده می باشد. ما 5 نت نوشتیم، پس فاصله ما پنجم است.
حالا برای اینکه ببینیم چه نوعی از پنجم است (درست، بزرگ، و …) باید پرده و نیم پرده های بین آنها را محاسبه کنیم.
در مجموع 3.5 پرده خواهیم داشت. در نتیجه فاصله داده شده، پنجم درست خواهد بود.
فواصل آنارمونیک (مترادف یا آنهارمونیک)
هرگاه دو فاصله همنام نباشند ولی از نظر تعداد پرده و نیم پرده ها برابر باشند، دو فاصله ی آنارمونیک نامیده می شوند. مثل پنجم کاسته (سه پرده) و چهارم افزوده (سه پرده)
همچنین شما میتوانید مفهوم فاصله در موسیقی رو از ویکی پدیا هم مطالعه کنید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
ریتم چیست ؟ آشنایی با میزان ها در موسیقی
آموزش نت خوانی
دیدگاهتان را بنویسید